Legendy i podania

Szanowni Państwo

Zapraszam do tworzenia strony: „Legendy i podania”.
Gorąco zachęcam do redagowania tej strony, jeżeli ktoś z Państwa zna legendy związane z Wolą Radziszowską, nazwami przysiółków, nazwiskami rodowitych mieszkańców wsi i chciałby się podzielić nimi z uczniami Szkoły Podstawowej w Woli Radziszowskiej.
Proszę o przysyłanie legend, podań na pocztę elektroniczną:

strona@wr.edu.pl

Dziękuję

 

Pochów

Wzgórze Pochów porośnięte lasem mieszanym z przewagą drzew szpilkowych (365 m) - jego nazwa wiąże się z najazdem Tatarów, którzy w czasie marszu na Kraków przez Wolę znęcali się nad tutejszą ludnością, więc kto zdążył, ukrywał się w pobliskim lesie.

Karczmisko

Na pograniczu Woli Radziszowskiej z Podolanami stała żydowska karczma. Obecnie karczmy nie ma, a miejsce do dziś nazywane jest Karczmisko.

Krwawy Potok

Na północy wsi rozciąga się las Zawale. Z tego lasu wypływa strumyk zwany Krwawym Potokiem. Tu podobno Rosjanie stoczyli bitwę z konfederatami barskimi, w której padło tylu żołnierzy, że strumyk zabarwił się od krwi na czerwono.

Garcowiec

Po stronie północnej znajduje się przysiółek wsi zwany Garcowiec. Nazwa ta pochodzi z czasów najazdu szwedzkiego. W ówczesnym języku garcowaniem nazywano wieszanie, a powieszono wtedy pozostałych przy życiu Szwedów. Inna wersja wywodzi nazwę od glinianych garnków wykonywanych na tym terenie z pokładów zalegającej tu gliny.

Chożyny

 

Zawartki

 

Rokicie                                           "Legenda o Rokiciu"

Zuzanna Stefaniak - Błaszczak
na podstawie opowiadania dziadka Leona Szlachty

      W świadomości ludzkiej, ukształtowanej przez legendy i mity,  podmokła, bagienna, pełna mokradeł, moczarów i trzęsawisk dolina rzeki Cedron jawiła się jako tajemnicze miejsce, zamieszkiwane przez duchy, mary i złe moce. Jak głoszą legendy czeluście mokradeł zamieszkiwał – demon wodny Bagiennik, a w przybrzeżnych wierzbach królował diabeł Rokita. Bagna spowite mgłą, przebijaną blaskiem księżyca, światłem palących się małych ogników i ze słyszanym w oddali wyciem wilka napełniały mieszkańców doliny strachem i przerażeniem.
Mimo trwogi chłopi budowali swoje domostwa w pobliżu rzeki, bo konie można było napoić, a kobiety miały blisko po wodę.
      Pewnego wieczora Szlachta zamożny gospodarz posłał swojego parobka do pana Jaskóły właściciela młyna i zacnego gospodarza, z którym przyjaźnił się od lat,  z zapytaniem czy pożyczy mu swojego konia do zaprzęgu, bo chce zaorać pola.
- Powiedz panu Jaskóle, że moja klacz niedawno oźrebiła się, a nie chcę tak ciężkiej pracy robić jednym koniem. Dlatego proszę o sprzęgnięcie koni.
Parobek ubrał kabot, baranicę na głowę, przeżegnał się i wyszedł. Idąc modlił się, czasem przystawał gdy słyszał dziwne głosy i szelest trzciny rosnącej na bagnach i stawkach. Na widok palących się ogników przyspieszał kroku, a nawet biegł. Przyszedł do domu pana Jaskóły wystraszony i zdyszany. Przekazał gospodarzowi prośbę pana Szlachty. Pan Jaskóła wyraził zgodę i kazał przyjść po konia rano. Droga powrotna wydawała się parobkowi dłuższa. Idąc potykał się o wystające kamienie, a wierzbowe gałęzie muskały jego twarz. Serce parobka biło jak dzwon, w dłoni, w kieszeni ściskał różaniec. Gdy usłyszał wycie dzikiego zwierza i zobaczył ogniki unoszące się nad bagnem oraz dziwną czarną postać krzyknął:
- „Boże ratuj, diabeł Rokita”.
Zaczął biec, przerażony wpadł do domu gospodarza i opowiedział co widział. Nawet nie zauważył, że zgubił czapkę.  Znalazł ją rano gdy szedł po konia, wisiała na gałęzi wierzby rokita.

   

      Nazwa „Rokicie” prawdopodobne pochodzi od słowa „rokita”, „rokicina”, oznaczającego w lokalnej wersji językowej wierzbę.
Na podmokłych łąkach i polach oraz brzegach rzeki Cedronki przez wieki rosły wierzby tworzące charakterystyczny element krajobrazu. Nazwa przysiółka powstała przez dodanie do tematu rokit- przyrostka -cie.
W podobny sposób powstawały nazwy innych przysiółków tworzone od nazw drzew: Dębina, Podlipie.

Wierzba rokita była symbolem kontaktów czarownic z diabłem – Rokitą. Stare wierzby stanowiły bramy do zaświatów, miał zamieszkiwać je też sam Rokita. Czarownice zbierając poranną rosę, gdy napotkały wierzbę rokity miały ją potrząsać i wołać formułki odbierające krowom mleko:

„rokita daj mlyka,

oddaję ci duszę i ciało,

bo mi się mlyka zachciało”.

 

Rokita zaś jako gatunek wierzby charakteryzuje się czerwonobrązową korą.

Wierzba wydaje się szczególnie mocno związana z dawnym duchem wód.
W Polsce uznana została, szczególnie gdy jest sucha i z dziuplą, za siedzibę czarta, m.in. Rokity. Uważano, że najwyższa w okolicy wierzba stanowi siedzibę ducha wodnego.

rokita

1. Wierzba krzewiasta o bardzo drobnych liściach.

2. Rokita - w wierzeniach ludowych: diabeł siedzący w dziupli wierzby.